Managers en leiders hebben een bepaalde macht. Maar waar zit ‘m dat nou in? French en Raven kwamen in 1959 met een categorisering van macht die nog altijd heel treffend is (laatste twee licht aangepast).
Verschillende vormen van macht
1. Legitieme macht
Je kan dit ook positie- of functiemacht noemen. Het komt met de formele rol die iemand inneemt, waaraan “kleeft” dat diegene het voor ’t zeggen heeft. Denk aan een directeur, politieagent, of uitsmijter. Legitieme macht is dus niet per se bij wet geregeld, maar we accepteren de aan de rol gekoppelde macht.
2. Dwingende macht
Dit is de macht om anderen onvrijwillig tot bepaald gedrag te bewegen, via een dreiging als men dit niet doet. Denk niet alleen aan dreiging met fysiek geweld; het ligt vaak veel subtieler. Neem de dreiging van slechte beoordeling. Toch geen promotie. Te verwachten ruzie met je partner. En andere subtiele vormen van chantage. De subtiliteit kan ver gaan: de dreiging hoeft niet eens uitgesproken te worden, de schijn van dreiging volstaat.
3. Belonende macht
De tegenovergestelde van de vorige: mensen ergens toe bewegen via een beloning die je in het vooruitzicht stelt. Dus bv een bonus, goede beoordeling, promotie, extra liefde, etc. Dit werkt net zo subtiel als de vorige: je kan de mogelijkheid van een beloning voorspiegelen, en zelfs slechts de suggestie van een mogelijkheid kan volstaan (“wie weet dat er wat tegenover staat!”).
4. Beschikkingsmacht
Oorspronkelijk expertmacht genoemd, en later door de auteurs aangevuld met informatiemacht als extra machtstype. Maar die extra categorie hoeft niet. Het gaat er om dat je over iets beschikt dat nodig of gewenst is. Dat kan inderdaad gaan om bepaalde expertise of informatie, maar denk ook aan een oertijdvoorbeeld als over het vuur beschikken, of als eigentijdser voorbeeld over een groot of interessant netwerk beschikken. Omdat je iets hebt kan men niet om je heen.
5. Persoonlijkheidsmacht
Oorspronkelijk referentiemacht genoemd. Hierbij heeft iemand zo’n grote aantrekkelijkheid (bv rond inspiratie, visie, grote daden, interessant leven, etc) dat dit een bewondering oproept en de neiging deze persoon te volgen. Denk aan politici, celebrities, of geschiedkundige grootheden (je kan postuum dus ook nog macht krijgen, al koop je daar nu misschien niet veel voor). Dit is de moeilijkst te verkrijgen macht, maar wel de meest authentieke en potentieel een zeer sterke.
Macht en business
In zakelijk contact is een natuurlijke spanning tussen verschillende vormen van macht heel normaal. Is dat ongewenst? Nee, totaal niet, aannemende dat men “het juiste” voor ogen heeft (ja, dat kan zelfs bij het uitoefenen van dreiging heel goedaardig bedoeld zijn).
In machtsituaties is het handig te herkennen wat er aan de hand is – je kan andersmans (ongewenste) macht deels neutraliseren door het bespreekbaar te maken, en/of door je eigen machtsgronden in de situatie te beseffen en betrekken. Blijf je daarbij richten op win-win; dit levert je namelijk geleidelijk persoonlijkheidsmacht op.
Macht is overigens maar een deeltje van het verhaal rond hoe mensen zich tot elkaar verhouden. Dit is weer anders dan principes om mensen aan te sturen, wat weer anders is dan principes van goed team management, wat weer anders is dan de principes van anderen overtuigen, wat weer anders is dan je bewust te zijn van de leiderschapsstijlen waar je je flexibel van moet kunnen bedienen, en zo is er nog een heel scala aan zaken die er toe doen in de sfeer van mensen optimaal mobiliseren, en jezelf ontplooien tot goed leider en/of ondernemer. Wil je dit HELE spectrum supersnel tot je krijgen? Verken dan de hele cursus en de gratis materialen.
SpeedMBA … Compleet bedrijfsbegrip. Helder. Gestructureerd. Toepasbaar. Sneltreinvaart. Zonder poeha. Met geld-terug-garantie.
Dr. Machiel Emmering van/over SpeedMBA
Deze cursus brengt je alles wat je nodig hebt om ieder bedrijf te begrijpen en verbeteren. Nieuwe business opzetten, strategie verbeteren, organisatie, management, finance, improvement, mensen mobiliseren, plus leiderschap en ondernemerschap: alles wordt stap voor stap voor je afgepeld.
Iedere performance-gerichte ondernemer of manager snapt dat zulk breed inzicht nuttig is. Maar dit wordt meestal duur verkocht, en neergezet als iets wat bestemd is voor de zaken-elite. Onzin. Ik breng het met SpeedMBA voor iedereen. Grappig “geheim”: zelfs de meeste managers en MBA’ers hebben al deze kennis niet paraat.